Υφιστάμενη κατάσταση

Ο νόμος 4990/2022 αντιμετωπίζει το ζήτημα της προστασίας των προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις του ενωσιακού δικαίου. Τα πρόσωπα που εργάζονται σε έναν δημόσιο ή ιδιωτικό φορέα ή που έρχονται σε επαφή με έναν τέτοιο φορέα στο πλαίσιο των εργασιακών δραστηριοτήτων τους είναι συχνά αυτά που διαπιστώνουν ενδεχόμενη ή τετελεσμένη βλάβη για το δημόσιο συμφέρον, η 56 οποία ανακύπτει στο πλαίσιο άσκησης των επαγγελματικών τους καθηκόντων. Προβαίνοντας σε
αναφορές παραβιάσεων του ενωσιακού δικαίου που είναι επιβλαβείς για το δημόσιο συμφέρον, οι αναφέροντες συμβάλλουν καθοριστικά στην αποκάλυψη και την πρόληψη τέτοιων παραβιάσεων, καθώς και στη διασφάλιση της κοινωνικής ευημερίας, στην αποτελεσματική και ενιαία εφαρμογή του ενωσιακού δικαίου, στην τήρηση της αρχής της νομιμότητας, ιδίως από τους δημόσιους φορείς, αλλά και στην προάσπιση του ελεύθερου και ανόθευτου ανταγωνισμού.
Αφορά τους εργαζόμενους του δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα (μισθωτοί, μη μισθωτοί, αυτοαπασχολούμενοι, μέτοχοι και πρόσωπα που ανήκουν στο διοικητικό, διαχειριστικό ή εποπτικό όργανο μιας επιχείρησης, περιλαμβανομένων μη εκτελεστικών μελών, καθώς και εθελοντών και αμειβόμενων ή μη αμειβόμενων ασκούμενων)

Περιγραφή Δέσμευσης

Μέσω του διαύλου υποβολής αναφορών, οι εργαζόμενοι σε ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς θα μπορούν να αναφέρουν παραβιάσεις του ενωσιακού δικαίου ανώνυμα και χωρίς φόβο για αντίποινα.

Αρχές OGP

Φορείς υλοποίησης, εμπλεκόμενοι

Εθνική Αρχή Διαφάνειας, Υπουργείο Δικαιοσύνης, Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Υπουργείο Εσωτερικών, Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης

Στοιχεία επικοινωνίας:

Στόχος

Η Οδηγία (ΕΕ) 2019/1937 θέτει τους νέους κανόνες σε επίπεδο ΕΕ σχετικά με την προστασία των προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις του δικαίου της Ένωσης. Η ενσωμάτωση της Οδηγίας στο εθνικό δίκαιο έρχεται να καλύψει ένα σημαντικό νομοθετικό κενό που υπήρχε μέχρι σήμερα. Μεταξύ άλλων η Οδηγία προβλέπει ασφαλείς, αποτελεσματικούς και ευρέως διαθέσιμους διαύλους αναφοράς και ισχυρή προστασία των προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις του ενωσιακού δικαίου, οι οποίοι εργάζονται τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα σε ολόκληρη την ΕΕ, από την απόλυση, τον υποβιβασμό και άλλες μορφές αντιποίνων. Οι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς θα πρέπει να αναπτύξουν πρακτικές οδηγίες και μεθοδολογίες που θα επιτρέπουν και θα παροτρύνουν τους ανθρώπους που εργάζονται σε ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς να αναφέρουν έκνομες και παραβατικές συμπεριφορές που υποπίπτουν στην αντίληψή τους, χωρίς να φοβούνται για αντίποινα. Μια ηλεκτρονική πλατφόρμα whistleblowing αποτελεί ένα διαδικτυακό σύστημα παραλαβής και διαχείρισης αναφορών, η οποία σχεδιάζεται προκειμένου να δώσει τη δυνατότητα σε κάθε εργαζόμενο στον ιδιωτικό τομέα ή δημόσιο οργανισμό να προβεί ανώνυμα, με ασφάλεια και εμπιστευτικότητα σε αναφορά παράνομων συμπεριφορών και πρακτικών. Με την ολοκλήρωση της αναφοράς του δίνεται η δυνατότητα, μέσω ενός μοναδικού 16ψηφιου κωδικού, να παρακολουθεί ανώνυμα την πορεία της αναφοράς του. Κύριος στόχος είναι η ενίσχυση του επιπέδου προστασίας των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος, ενώ επιδιώκεται, η περαιτέρω θεσμική θωράκιση της διαφάνειας και της ακεραιότητας.
Η Εθνική Αρχή Διαφάνειας, σύμφωνα με το άρθρο 11 του ν. 4990/2022, θα λειτουργεί ως εξωτερικός δίαυλος αναφοράς, δηλαδή ως αρμόδια Αρχή για την παραλαβή, τη διαχείριση και την παρακολούθηση των αναφορών που της υποβάλλονται απευθείας και αφορούν σε παραβιάσεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του νόμου. Μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας εργαζόμενοι σε ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς, θα μπορούν να αναφέρουν ανώνυμα με ασφάλεια και χωρίς τον φόβο αντιποίνων, παράνομες συμπεριφορές και πρακτικές που λαμβάνουν χώρα εντός του οργανισμού και βλάπτουν την εταιρική φήμη και οδηγούν σε άμεσες και έμμεσες οικονομικές
απώλειες. Η προστασία των προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις του ενωσιακού δικαίου ενισχύει την ακεραιότητα, τη λογοδοσία και την εμπιστοσύνη εντός του οργανισμού.

Ο ηλεκτρονικός δίαυλος υποβολής αναφορών θα περιλαμβάνει μια διαδικτυακή εφαρμογή για την υποβολή ανώνυμων αναφορών μέσω ασφαλούς ηλεκτρονικού διαύλου επικοινωνίας και ένα διαχειριστικό περιβάλλον για την αξιολόγηση και διερεύνηση των αναφορών. Το front end της διαδικτυακής εφαρμογής είναι προσαρμοσμένο σύμφωνα με τις λειτουργικές απαιτήσεις, όπως προκύπτουν από την Οδηγία και φέρει το λογότυπο της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας. Το διαχειριστικό περιβάλλον επιτρέπει την παραλαβή και παρακολούθηση με ασφάλεια των αναφορών από εξουσιοδοτημένους Επιθεωρητές-Ελεγκτές.

Ο αναφέρων (whistleblower) εισάγει την αναφορά του συμπληρώνοντας τα ειδικά πεδία στην οθόνη υποβολής αναφοράς. Ο αναφέρων μπορεί επίσης να επισυνάψει ηλεκτρονικά αρχεία για να υποστηρίξει την αναφορά του. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν έγγραφα, φωτογραφίες ή βίντεο. Μόλις ο αναφέρων ολοκληρώσει την υποβολή της αναφοράς του, λαμβάνει μια άμεση επιβεβαίωση. Όλες οι πληροφορίες σχετικά με ένα αναφερόμενο περιστατικό αποθηκεύονται ηλεκτρονικά και με ασφάλεια στο σύστημα διαχείρισης υποθέσεων. Ο αναφέρων έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει μια ασφαλή θυρίδα «Post-Box» με ελεγχόμενη πρόσβαση μέσω κωδικού, ο οποίος χρησιμοποιείται για την υποστήριξη αμφίδρομης επικοινωνίας με τον χειριστή της υπόθεσης, στην περίπτωση που ο αναφέρων επιλέξει να παραμείνει ανώνυμος. Η 58 αλληλεπίδραση με τον αναφέροντα μπορεί να είναι 100% ανώνυμη. Ουσιαστικά, διεξάγεται ένας ανώνυμος διάλογος μεταξύ χειριστή της υπόθεσης και αναφέροντος με σκοπό τη συλλογή περαιτέρω πληροφοριών σχετικά με το αναφερόμενο περιστατικό. Ο αναφέρων δύναται να εισέρχεται περιοδικά σε αυτό το Post-Box για να ελέγχει και να απαντά σε μηνύματα του Επιθεωρητή-Ελεγκτή που έχει αναλάβει την υπόθεση.

Βασικά ορόσημα - Χρονοδιάγραμμα

Πρόσθετες πληροφορίες